Elke situatie is natuurlijk anders. Aan het begin van je carrière als zelfstandige heb je misschien nog niet zoveel kennis van alle mogelijk risico’s en verzekeringen. Ervaren bedrijfsleiders kennen dan weer alle kneepjes van het vak en zijn verzekerd tegen alles wat verkeerd kan lopen. Maar wie weet in sommige gevallen misschien wel dubbel?
Op welk punt van je loopbaan je je ook bevindt, een makelaar kan je helpen om het bos door de bomen te zien. Hij maakt je wegwijs in alle mogelijke verzekeringen en helpt je bovendien om het geld uit je onderneming en je privévermogen zo goed mogelijk te laten renderen.
1. De Starter
Als startende ondernemer heb je veel aan je hoofd. Toch is het belangrijk om een deel van je kostbare tijd te besteden om uit te zoeken welke verzekeringspolissen je nodig hebt. Een ongeluk is namelijk snel gebeurd. Hieronder vind je een overzicht van de verzekeringen die nuttig zijn voor startende ondernemers en die je tijdens de rest van je loopbaan als zelfstandige van pas zullen komen.
Mijn aansprakelijkheid
De kans bestaat altijd dat jij - of een van je werknemers - bij het uitvoeren van je beroep schade berokkent aan derden. Om te voorkomen dat je zelf moet opdraaien voor alle schade, is het een absolute must om je aansprakelijkheid te verzekeren. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen beroepsaansprakelijkheid en burgerlijke aansprakelijkheid.
Een verzekering beroepsaansprakelijkheid (BA professional) dekt de schade die veroorzaakt wordt door beroepsfouten. Zo kan een fout die je maakt als arts of architect grote gevolgen hebben. De verzekering beroepsaansprakelijkheid is gericht op ondernemingen waarbij de focus ligt op intellectuele prestaties.
Een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (BA uitbating) beschermt je dan weer tegen schade aan derden gemaakt tijdens het uitoefenen van je beroepsactiviteit, zowel in je onderneming als daarbuiten. Als verhuizer maak je bijvoorbeeld per ongeluk met een doos een kras in een geparkeerde auto. Of je komt aan bij een klant en stoot daar een vaas om. Je kunt de BA uitbating aanvullen met de verzekeringen BA product en BA na levering. Want was als ja als installateur bijvoorbeeld een wasmachine verkeerd aansluit, met waterschade tot gevolg?
Het omgekeerde kan natuurlijk ook gebeuren: iemand anders berokkent schade aan jouw bedrijf. Je wil die schade uiteraard vergoed zien, maar hoe begin je hieraan? Een rechtsbijstandsverzekering dekt de kosten voor professionele juridische en financiële bijstand.
Mijn medewerkers
Als werkgever ben je wettelijk verplicht om je medewerkers te verzekeren tegen arbeidsongevallen. Een ongeluk is namelijk snel gebeurd.
Niet verplicht, maar wel een mooi extralegaal voordeel waar bedrijven graag mee uitpakken, is de collectieve hospitalisatieverzekering. Op die manier krijgen je werknemers hun medische kosten terugbetaald, na tussenkomst van de wettelijke ziekteverzekering. Ook een groepsverzekering, waarbij je als werkgever een aanvullend pensioen opbouwt voor je medewerkers, is een mooi extraatje.
Mijn gezondheid
Loontrekkenden worden beschermd door de arbeidsongevallenverzekering. Maar wat als je als zelfstandige een ongeval krijgt? Met een individuele ongevallenverzekering ben je zowel privé als in je beroepsleven beschermd tegen de financiële gevolgen van een ongeval.
Een hospitalisatieverzekering is de ideale aanvulling op de tussenkomst van de mutualiteiten en beschermt je voor medische kosten bij ziekenhuisopname door ziekte, ongeval of bevalling.
Een verzekering gewaarborgd inkomen beschermt je tegen het verlies van inkomen door tijdelijke of permanente arbeidsongeschiktheid. Concreet betekent dit dat je in het geval van werkonbekwaamheid op regelmatige basis een bedrag ontvangt om je levensstandaard op peil te houden, bovenop de uitkering van je ziekenfonds. De gestorte premies zijn honderd procent fiscaal aftrekbaar als beroepskosten.
Mijn bedrijf
Het ligt voor de hand dat je je bedrijfsgebouwen en inboedel verzekert met een brandverzekering. Die dekt trouwens niet alleen brandschade, maar ook waterschade, natuurschade, diefstal, glasbreuk, etc.
Ook voor bedrijfsvoertuigen moet je verplicht een autoverzekering afsluiten. Die beschermt je tegen ongevallen, diefstal en autopech.
In 2020 werd maar liefst de helft van de Belgische bedrijven geconfronteerd met een cyberaanval. Een cyberverzekering helpt je om de financiële gevolgen van een aanval te dragen.
Mijn pensioen
Wist je dat het gemiddelde wettelijke pensioen van een zelfstandige slechts duizend euro bedraagt? Als je na je loopbaan graag dezelfde levensstandaard wil behouden, moet je nu al beginnen denken aan later. Er zijn verschillende formules om als zelfstandige te sparen voor je pensioen, die je bovendien met elkaar kunt cumuleren.
Als fundament kies je altijd voor het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ), want dat levert je het meeste belastingvoordeel op. De premies die je stort, worden beschouwd als beroepskosten en zijn volledig fiscaal aftrekbaar. Daardoor heb je een lager belastbaar inkomen en betaal je dus ook minder sociale bijdragen. Het bedrag dat je kan sparen, hangt af van je beroepsinkomen. Je kan maximaal 8,17% van je netto belastbaar beroepsinkomen sparen, met voor 2022 een plafond van 3.447,62 euro per jaar. Een VAPZ belegt altijd in een tak 21-product, waardoor je zeker bent van een gegarandeerde rente, eventueel aangevuld met een eventuele winstdeelname.
2. De Flyer
Het is ondertussen al een paar jaar geleden dat je als zelfstandige aan de slag ging en alles loopt inmiddels op wieltjes. Ook op het vlak van verzekeringen ben je ingedekt tegen alle mogelijke risico’s die bij het vak horen. Of dat hopen toch we op zijn minst!
Nu jouw zaak goed draait en misschien zelfs gegroeid is, moet je jezelf de vraag stellen of dat ook geen extra risico’s met zich meebrengt. Als dat zo is, dan laat je je best extra verzekeren. Laat je hierin gerust bijstaan door een ervaren makelaar, die jouw noden en die van je onderneming het best kan inschatten. Stel jezelf alvast enkele belangrijke vragen.
Spaar ik al voldoende om mijn huidige levensstandaard na mijn pensioen te kunnen aanhouden?
Sinds je bent gestart als ondernemer, zet je waarschijnlijk al een centje opzij voor later via het VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen). Hiermee kun je echter maximaal 3.447,62 euro per jaar sparen en dat volstaat vaak niet om na je pensioen je huidige levensstandaard aan te houden. Gelukkig bestaan er nog andere formules die je kunt combineren met het VAPZ. Op die manier kun je je pensioen op hetzelfde niveau brengen als dat van een werknemer met een groepsverzekering.
Heb je een vennootschap? Dan kan je als aanvulling op je VAPZ intekenen op een IPT (Individuele Pensioenstoezegging). De premies voor deze levensverzekering worden betaald door de vennootschap, maar jij bent als bedrijfsleider wel de begunstigde van het verzekeringscontract. Deze manier van pensioensparen is voor jouw vennootschap bovendien ook fiscaal voordelig, want de gestorte premies zijn voor de vennootschap volledig aftrekbaar als beroepskosten. De enige voorwaarde is dat je voldoet aan de befaamde 80%-regel. Die bepaalt dat de som van je wettelijke pensioen (eerste pensioenpijler) en het opgebouwde kapitaal van het VAPZ én de IPT (de tweede pensioenpijler) niet hoger mag zijn dan tachtig procent van je huidig bruto belastbaar inkomen. Zolang je je aan de 80%-regel houdt, beslis je dus zelf hoeveel je vennootschap in de IPT stort. Het rendement hangt af van de gekozen formule: tak 21 (gegarandeerd rendement) of tak 23 (potentieel hoger rendement maar meer risico). Een IPT is enkel beschikbaar voor bedrijfsleiders met een vennootschap, die een regelmatig en maandelijks loon ontvangen.
Sinds 2018 bestaat er ook voor zelfstandigen zonder vennootschap - de eenmanszaken - een gelijkaardige formule: de Pensioensovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ). Grosso modo gelden voor de POZ dezelfde principes als voor een IPT: je belegt in een tak 21- of tak 23-product en kan zoveel storten als je zelf wil, zolang je je maar aan de regel van 80% houdt. Op de gestorte premies krijg je een belastingvoordeel van dertig procent. Op zich mooi, maar een VAPZ (max. 3.447,62 euro per jaar) en het pensioensparen (max. 980 per jaar) en langetermijnsparen (max. 2.350 euro per jaar) uit de derde pensioenpijler blijven fiscaal voordeliger. Dat maakt dat een POZ vooral interessant is voor zelfstandigen die hun pensioenpotje al volledig gevuld hebben en toch nog bijkomend wat opzij willen zetten.
Zeer interessant om te weten is dat de drie formules voor zelfstandigen uit de tweede pensioenpijler (VAPZ, IPT en POZ) één groot voordeel gemeen hebben. Je kan namelijk een voorschot op je kapitaal aanvragen om de aankoop, bouw of verbouwing van vastgoed (enkel voor privéprojecten binnen de EER) te financieren.
Als ik mijn gebouw of materiaal niet meer kan gebruiken door materiële schade, is mijn omzet dan beschermd?
Nu je onderneming op volle toeren draait, zou het spijtig zijn om de activiteiten stil te leggen door materiële schade aan je gebouw of inboedel. Een werkonderbreking kan immers belangrijke financiële gevolgen met zich meebrengen. Stel, je bent schrijnwerker en plots staat je atelier anderhalve meter onder water. Je machines zijn kapot en de goederen zijn beschadigd. Je moet het atelier een tijdje sluiten om het water weg te pompen, de modder op te ruimen en een nieuwe machine te bestellen. Eens die geleverd is, moet je van vooraf aan beginnen, want de beschadigde stukken kun je natuurlijk niet meer verkopen.
Gelukkig bestaat er een verzekering die je beschermt tegen omzetverlies na een schadegeval: de bedrijfsschadeverzekering. Vaak is dit een extra optie die je kunt toevoegen aan je professionele brandverzekering. De bedrijfsschadeverzekering zorgt ervoor dat jouw financiële situatie dezelfde blijft als voor het schadegeval.
Wat gebeurt er met mijn onderneming als ik zou overlijden?
Nu je zoveel geïnvesteerd hebt in je zaak, zou het bijzonder jammer als jouw overlijden ook meteen het einde van je onderneming betekent. Om de continuïteit van je bedrijf te waarborgen, kun je een overlijdensverzekering of keymanverzekering - een keyman is een persoon binnen een bedrijf (zoals de bedrijfsleider) wiens rol essentieel is voor een goede werking van het bedrijf - nemen. De vennootschap sluit de verzekering af op het hoofd van de keyman en krijgt een kapitaal uitgekeerd als deze keyman wegvalt door overlijden of arbeidsongeschiktheid. De gestorte premies zijn volledig fiscaal aftrekbaar voor de vennootschap.
Met het geld dat je bedrijf na je overlijden krijgt, zou het bijvoorbeeld een andere bestuurder in dienst kunnen nemen in afwachting van een definitieve overname door een onafhankelijke koper. De verzekering kan ook nuttig zijn voor eventuele mede-vennoten, die met de overlijdensuitkering jouw aandelen zouden kunnen overkopen van jouw erfgenamen. Als je onderneming een investeringskrediet zou lopen hebben, kan het kapitaal ook dienen voor het terugbetalen van de lening. In geval van arbeidsongeschiktheid kan de keymanverzekering hetzij de vaste kosten van de onderneming, hetzij tot tachtig procent van de omzet van de onderneming dekken.
Je kunt kiezen voor een formule met constant of afnemend kapitaal. Bij een overlijdensverzekering met constant kapitaal blijft de uitkering gelijk gedurende de looptijd van het contract. Dus of je nu aan het begin of het einde van het contract overlijdt, je vennootschap zal exact hetzelfde bedrag vergoed krijgen. De overlijdensverzekering met afnemend kapitaal - ook wel schuldsaldoverzekering genoemd - is vooral interessant voor ondernemingen die een lening lopen hebben. De overlijdensuitkering dient in dat geval voornamelijk om het openstaande krediet terug te betalen. Het verzekerde kapitaal neemt dan ook op hetzelfde ritme af als het openstaande kapitaal.
3. De Piloot
Fiscaal voordelig geld uit je vennootschap halen
Nu je volledig op kruissnelheid zit, stel je je misschien af en toe de vraag wat de beste manier is om geld uit je vennootschap te halen. Als zelfstandige werk je namelijk hard en daar wil je ook graag de vruchten van plukken. Er zijn verschillende mogelijkheden om als privépersoon mee te genieten van de winst van je onderneming, de een al fiscaal gunstiger dan de andere.
- Jezelf een loon uitkeren is de meest voor de hand liggend optie. Weet natuurlijk dat je hier stevige belastingen op betaalt: een sociale bijdrage van 20,5% en een bijkomende personenbelasting van 50%. Als je jezelf 100 euro loon zou uitbetalen, hou je daar op het eind van rit netto slecht zo’n 40 euro van over. Veel zelfstandige ondernemers kiezen er dan ook doorgaans voor om zichzelf slechts een minimaal loon uit te keren.
- Als aandeelhouder in je vennootschap mag je jezelf op het einde van het boekjaar een deel van de winst als dividend uitkeren. Daarop betaal je wel eerst een vennootschapsbelasting van 25% [Onder bepaalde voorwaarden is dit slechts 20%] en daarna een roerende voorheffing van 30% [Onder bepaalde voorwaarden is dit slechts 15%]. Stel dat je jezelf een dividend van 100 euro uitkeert, dan hou je daar 52,5 euro van over.
- Een andere manier om jezelf winst uit te keren is door een liquidatiereserve aan te leggen. Hiermee leg je jaarlijks (een deel van) de winst vast op een afzonderlijke passiefrekening. Ook hier gaat eerst 25% [Onder bepaalde voorwaarden is dit slechts 20%] vennootschapsbelasting af. Daarna betaal je uit eigen initiatief nog eens 10% bijkomende vennootschapsbelasting op de aangelegde reserve. Dat geeft je het recht om na vijf jaar [Je kunt ook wachten met de uitkering van je liquidatiereserve tot wanneer je de vennootschap stopzet. De roerende voorheffing van 5% valt dan volledig weg] de reserve als dividend uit te keren aan jezelf als aandeelhouder met een roerende voorheffing van 5%. Alles samen hou je van je 100 euro winst dus 64,77 euro over.
- Voor je pensioen sparen via een Individuele Pensioenstoezegging (IPT) is ook een voordelige manier om geld uit je vennootschap te halen. Je vennootschap bouwt via honderd procent fiscaal aftrekbare premies een aanvullend pensioenkapitaal voor jou op. Op de stortingen geldt een verzekeringstaks van 4,4% en een instapkost van 2%. Wanneer je de pensioenleeftijd bereikt hebt, ontvang jij als privépersoon het opgebouwde kapitaal. Na aftrek van de solidariteitsbijdrage (max. 2%) en de RIZIV-bijdrage van 3,55%, volgt nog een eindtaxatie van 10% [Op voorwaarde dat je de pensioenleeftijd hebt bereikt]. Dat maakt dat er op het einde van jouw 100 euro nog 78 euro overblijft.
Hoe meer loon je jezelf uitkeert, hoe meer belastingen je betaalt en hoe minder winst je onderneming boekt. Maar hoe meer nettoloon, hoe hoger ook het bedrag dat je in de IPT kunt storten. Kies je voor een lager loon, dan boekt je vennootschap meer winst en kun je bijvoorbeeld ook een hogere liquidatiereserve aanleggen. Bepalen hoeveel loon je jezelf uitkeert, is dus geen gemakkelijke beslissing. Een gespecialiseerde makelaar (zoals Wilink) kan je helpen met je loonstrategie door een loonsimulatie uit te voeren. Zo bepalen jullie samen hoe hoog het loon exact moet zijn om een mooie balans tussen vennootschap en privévermogen te krijgen.
Je privévermogen laten renderen
Het geld dat je uit je vennootschap haalt, wil je natuurlijk ook zoveel mogelijk laten renderen. Je spaart al voor later via verschillende formules van de eerste, tweede en derde pensioenpijler, die je allemaal een fiscaal voordeel opleveren. In de vierde pijler spaar je zonder fiscaal voordeel. Dat kan via spaarrekeningen, beleggingsfondsen of andere oplossingen. Ook een investering in vastgoed hoort tot de mogelijkheden. Met het geld dat je uit je vennootschap haalt, kun je een pand kopen om te verhuren. De maandelijkse huurinkomsten vormen een mooie extra opbrengst.
Wanneer je een hypothecaire lening aangaat, vraagt de kredietverstrekker in het algemeen een eigen inbreng van rond de twintig procent. Je kunt dit uiteraard betalen van je loon, maar voor zelfstandigen die voor hun pensioen sparen via een IPT, bestaat er een veel interessantere oplossing. Het opgebouwde pensioenkapitaal staat normaal gezien vast tot aan je pensioenleeftijd, maar er bestaat één uitzondering waarvoor je een voorschot op het kapitaal kunt krijgen: voor de aankoop, bouw of verbouwing van privévastgoed [Enkel voor projecten binnen de EER]. Afhankelijk van de gekozen maatschappij kun je tussen de 60 en 78% van het kapitaal als voorschot krijgen.
Conclusie
Of je nu een startende ondernemer of een ervaren bedrijfsleider bent, het is sowieso een goed idee om je voor je verzekeringen te laten bijstaan door een verzekeringsmakelaar. Elke situatie is namelijk anders en evolueert bovendien nog eens in de tijd. Een makelaar weet exact wat je wel en niet nodig hebt. Hij zorgt er voor dat je niet te weinig, maar ook niet te veel verzekerd bent.
Veel verzekeringen zijn daarnaast ook fiscaal gunstig voor ondernemingen en hun bedrijfsleiders. Een makelaar kan samen met jou jouw specifieke situatie analyseren en advies geven over hoe je geld uit je vennootschap haalt en daarop zo weinig mogelijk belastingen betaalt. Als zelfstandige steek je namelijk je hart en ziel in je zaak. Het is dus niet meer dan normaal dat je daar ook de vruchten van wil plukken.